رئیس اداره مزاحمت تلفن شرکت مخابرات می‌گوید: هیچ مزاحم تلفنی‌ای نمی‌تواند از چنگ اداره مزاحمت تلفنی قسر در برود. قبلا کارشان بیشتر بود و سخت‌تر؛ آن موقع که خط‌ها دیجیتالی نبود و سرویس نمایشگر شماره تلفن هم مثل حالا همه‌گیر نشده بود، آن موقع که مردم برای پیدا کردن شماره تلفن فرد مزاحم، باید پله‌های مخابرات را بالا و پایین می‌رفتند و روزها منتظر می‌ماندند. این‌طور که آقای محمدحسن استاد‌اسماعیلی – رئیس اداره مزاحمت تلفن مخابرات– می‌گوید حالا دوره و زمانه عوض شده و دیگر از آن رفت و آمدها خبری نیست؛ مردم می‌توانند با مراجعه به اولین مرکز مخابرات نزدیک محل سکونت خود مزاحم تلفنی‌شان را ظرف 24ساعت شناسایی کنند.
- نحوه پیگیری مزاحمت‌های تلفنی به چه صورت است؟
اول باید این مزاحمت‌ها از طرف مردم اعلام شوند؛ به این صورت که مشترک ابتدا باید تشخیص دهد که فرد، مزاحم تلفنی است. متأسفانه چون شماره‌ای که روی دستگاه‌های نمایشگر شماره تلفن می‌افتد در مخابرات ثبت نمی‌شود، وجهه قانونی ندارد و نمی‌توان به استناد آن فردی را مؤاخذه کرد. به همین دلیل، مشترک باید به مرکز تلفن محل خود مراجعه کند. فرمی به او داده می‌شود به نام درخواست کشف مزاحم. مشترک باید این فرم را کامل کند و تحویل دهد. سپس برای فرد سیستم کامپیوتری تعریف شده و روی خط تلفنش نرم‌افزاری فعال می‌شود. پس از آن به مشترک آموزش‌هایی داده می‌شود تا زمانی که فرد مزاحم تماس گرفت او کد مخصوصی را وارد کند و شماره فرد مزاحم ثبت شود. ظرف 24ساعت فرد شناسایی می‌شود و از طرف اداره با او تماس می‌گیرند و برایش اخطاریه فرستاده می‌شود. بار اول تلفن مزاحم برای یک هفته قطع می‌شود، بار دوم 3 ماه و بار سوم تلفن قطع شده و از او سلب امتیاز می‌شود.
- مزاحمت‌هایی که از تلفن عمومی و موبایل صورت می‌گیرد هم قابل پیگیری است؟
بله، البته نه به سادگی تلفن منزل. اما در صورتی که موضوع خیلی مهم بوده و مشترک هم بر پیگیری ماجرا اصرار داشته باشد، می‌تواند به کلانتری محل مراجعه کند. مزاحمت‌های تلفنی از تلفن ثابت به تلفن همراه را ما پیگیری می‌کنیم اما مزاحمت از تلفن همراه به تلفن ثابت به عهده شرکت همراه اول است.
- تا به حال پیش آمده که کسی بخواهد از راه اعلام مزاحمت، سوءاستفاده کند؟
بله، مواردی هست که فرد طلب دارد، چک برگشتی دارد و در چنین شرایطی فرد بدهکار برای اینکه از شر طلبکارها خلاص شود، اعلام مزاحمت تلفنی می‌کند. در این موارد، ما پرونده‌ها را به کمیسیون مزاحمت تلفنی ارجاع می‌دهیم. آنجا صحت و سقم آنها بررسی می‌شود تا کسی نتواند از این اعلام مزاحمت‌ها سوءاستفاده کند. ما در حال حاضر 4 منطقه پاسخگویی به مراجعه‌کنندگان داریم؛ مرکز تلفن بعثت در پایانه جنوب، مرکز تلفن شرق تهران در خیابان پیروزی، نبش سه‌راه سلیمانیه، مرکز تلفن شهید فرد اسدی در خیابان آزادی نبش استاد معین و مرکز شهیدمطهری در خیابان ولی عصر.
- به نظرتان چند درصد مزاحمان تلفنی شماره تلفن را تصادفی می‌گیرند؟
درصد کمی از آنها. متأسفانه بیشتر اوقات شماره تلفن منزل توسط خود افراد لو می‌رود. مثلا فرد برای خرید به مغازه‌ای می‌رود. آنجا شماره تلفنش را به دوستی می‌دهد و فرد سومی هم می‌شنود و بدین ترتیب مزاحمت تلفنی آغاز می‌شود.
- چه راهکاری را برای حفظ شماره تلفن پیشنهاد می‌کنید؟
فکر می‌کنم قبل از هر چیز باید نوع برخورد با مزاحمان تلفنی را تغییر داد. نباید آنها را به ادامه مزاحمت تحریک کرد یا سر لج انداخت. بهترین کار برنداشتن گوشی است. پدر و مادرها باید نظارت دقیق روی فرزندان‌شان داشته باشند؛ به آنها بیاموزند که شماره تلفن منزل در حقیقت مثل کدی برای ورود به خانه و حریم خصوصی آنهاست، بنابراین باید در حفظ آن کوشا باشند. یک نکته را هم نباید فراموش کنیم؛ اینکه مزاحم تلفنی هیچ‌وقت با نیت خیر تماس نمی‌گیرد و دوست ما نیست، پس نباید به حرف‌هایش اعتماد کرد و او را جدی گرفت.خیلی وقت‌ها یک مزاحمت تلفنی ساده کانون خانواده‌ای را به‌هم می‌ریزد. این خانواده‌ها هستند که با اعتماد به یکدیگر باید جلوی رفتارهای زشت این افراد را بگیرند و نگذارند یک آدم بیمار میان آنها فاصله بیندازد و بذر بدبینی و نفاق را در دلشان بکارد.
قانون، ساکت نیست
قانون شرکت مخابرات ایران - مصوب 36سال پیش- می‌گوید هر کس از وسایل مخابراتی استفاده غیرمجاز کند، بار اول به او اخطار کتبی داده می‌شود و بار دوم به مدت 15روز ارتباط او قطع می‌شود. در صورت تکرار ، اشتراک او به‌کلی لغو می‌شود. با اینکه شرکت مخابرات مزاحمت‌های تلفنی را پیگیری و تلفن مزاحمان را قطع می‌کند اما گاهی مزاحمان تلفنی چنان تاثیری در زندگی افراد می‌گذارند که قطع تلفن در ازای ضرر جبران‌ناپذیری که به زندگی آنها وارد کرده‌اند، کافی نیست. اینجاست که می‌شود دست به دامن قانون و دادسرا شد. قانون مجازات اسلامی برای برخورد با مزاحمت تلفنی ماده بخصوصی دارد؛ طبق ماده 641 این قانون، اگر کسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر مزاحم دیگران شود، علاوه بر اجرای مجازات شرکت مخابرات، به یک تا 6 ماه حبس محکوم می‌شود. اگر خواستید از مزاحم تلفنی‌تان شکایت کنید، پس از اینکه ماجرا را در مخابرات پیگیری کردید و مزاحم تلفنی‌تان را شناختید، با داشتن نامه مخابرات که حاوی شماره تلفن فرد مزاحم است، به نزدیک‌ترین دادسرا مراجعه کنید و روی یک برگه سفید معمولی شکایت خود را این‌طوری بنویسید؛ «از طرف این خط تلفن (شماره مزاحم) برای شماره تلفن من (شماره خودتان) مزاحمت ایجاد شده و تقاضای پیگیری دارم». شکایت شما به شعبه بازپرسی ارجاع می‌شود و دادسرا از شما دعوت می‌کند که برای ارائه شکایت خود حاضر شوید.
